Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh, dù có các cơ quan tương tự người lớn như miệng, thực quản, dạ dày, ruột… nhưng lại có những đặc điểm cấu tạo riêng biệt. Hiểu rõ về cấu trúc và chức năng hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh sẽ giúp cha mẹ chăm sóc con yêu tốt hơn, đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh toàn diện. Hãy cùng chamsocmevabe.vn ìm hiểu chi tiết ngay tại bài viết dưới đây.
Miệng và Khoang Miệng: Cửa Ngõ Đón Nhận Dinh Dưỡng
Miệng và khoang miệng là bộ phận đầu tiên của hệ tiêu hóa, nơi tiếp nhận thức ăn. Trẻ sơ sinh sở hữu lưỡi dày, lớn, cơ môi và cơ nhai khỏe, hỗ trợ phản xạ bú mẹ – nguồn dinh dưỡng thiết yếu trong những tháng đầu đời. Tuyến nước bọt chưa phát triển hoàn chỉnh lúc mới sinh, phải đến 3-4 tháng tuổi mới hoạt động rõ ràng hơn. Lúc này, nước bọt tiết ra nhiều hơn, phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng ngày càng tăng của trẻ. Khoảng 4-5 tháng tuổi, trẻ thường xuyên chảy nước bọt, đây là hiện tượng sinh lý bình thường, báo hiệu trẻ sắp mọc răng. Mầm răng tác động lên dây thần kinh số V, kích thích tăng tiết nước bọt. Giai đoạn 5-6 tháng tuổi, trẻ bắt đầu mọc răng sữa và hoàn thiện hàm răng sữa vào khoảng 2 tuổi. Trong giai đoạn này, cha mẹ cần chú ý đến chế độ ăn của trẻ, lựa chọn những thức ăn phù hợp, tránh ảnh hưởng đến sự phát triển và hướng mọc của răng.
Thực Quản: Ống Dẫn Thức Ăn Đến Dạ Dày
Thực quản của trẻ sơ sinh có nhiều mạch máu, hình chóp hoặc hình trụ, vách mỏng, cơ kém phát triển hơn so với người lớn. Kích thước thực quản thay đổi theo độ tuổi:
- 0-2 tháng: Đường kính khoảng 0.9 cm.
- 2-6 tháng: Đường kính khoảng 0.9 – 1.2 cm.
- 9-18 tháng: Đường kính khoảng 1.2 – 1.5 cm.
- 2-6 tuổi: Đường kính khoảng 1.3 – 1.7 cm.
Dạ Dày: Nơi Nghiền Và Tiêu Hóa Thức Ăn
Dung tích dạ dày của trẻ cũng tăng dần theo từng giai đoạn:
- Sơ sinh: 30-35 ml.
- 3 tháng: 100 ml.
- 1 tuổi: 250 ml.
Vì dung tích dạ dày còn nhỏ, trẻ sơ sinh cần được bú mẹ thường xuyên, khoảng 2-3 giờ một lần để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng và tránh tình trạng quá tải cho dạ dày.
Ruột: Hấp Thu Dinh Dưỡng Cho Cơ Thể
Ruột của trẻ sơ sinh có chiều dài gấp 6 lần chiều dài cơ thể, trong khi ở người lớn chỉ gấp 4 lần. Niêm mạc ruột có nhiều lông, nếp nhăn và mạch máu, giúp tối ưu hóa quá trình hấp thu dinh dưỡng. Tuy nhiên, cấu tạo này cũng tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Do mạc treo ruột dài, manh tràng ngắn và dễ di động, trẻ sơ sinh dễ bị xoắn ruột nếu bị ẵm bồng và đùa nghịch sai tư thế. Ngoài ra, trực tràng dài, niêm mạc lỏng lẻo khiến trẻ dễ bị tổn thương khi mắc các bệnh như ho gà hoặc lỵ. Trong 10-12 giờ đầu sau sinh, ruột trẻ vô trùng, nhưng sau đó nhanh chóng bị xâm nhập bởi các loại vi khuẩn như tụ cầu, phế cầu, liên cầu… Vì vậy, việc cho trẻ bú mẹ sớm và đều đặn ngay sau sinh là rất quan trọng. Sữa mẹ chứa nhiều kháng thể và các chất có lợi, giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn có hại, bảo vệ hệ tiêu hóa non nớt của trẻ.
Gan: Cơ Quan Đa Chức Năng
Tế bào gan của trẻ chưa phát triển hoàn thiện cho đến 8 tuổi. Gan trẻ sơ sinh có kích thước lớn, nhiều mạch máu và nhạy cảm với nhiễm khuẩn. Gan đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng như trao đổi chất, tiêu hóa mỡ, sản sinh tế bào máu và tạo nhiệt cho cơ thể.
Tuyến Tụy: Hỗ Trợ Tiêu Hóa Và Điều Hòa Đường Huyết
Tuyến tụy của trẻ phát triển hoàn thiện dần theo độ tuổi. Nó có hai chức năng chính:
- Nội tiết: Sản xuất Insulin, điều hòa lượng đường trong máu.
- Ngoại tiết: Tiết các enzyme tiêu hóa như Trypsin, Lipase, Amylase, Maltase… giúp phân giải và hấp thụ chất dinh dưỡng.
Kết Luận: Chăm Sóc Hệ Tiêu Hóa Cho Trẻ Khỏe Mạnh
Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn non yếu, dễ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến chế độ dinh dưỡng, vệ sinh an toàn thực phẩm và cách chăm sóc để bảo vệ hệ tiêu hóa của trẻ, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh. Việc cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và tiếp tục bú mẹ đến 2 tuổi là biện pháp tốt nhất để tăng cường sức đề kháng và bảo vệ hệ tiêu hóa của trẻ.
Chamsocmevabe.vn là website chuyên cung cấp kiến thức về chăm sóc sức khỏe mẹ và bé, mang đến cho bạn những thông tin hữu ích và đáng tin cậy từ các chuyên gia hàng đầu. Chúng tôi cung cấp đa dạng các bài viết, tư vấn về dinh dưỡng, sức khỏe, phát triển của trẻ em, giúp cha mẹ đồng hành cùng con yêu trong suốt hành trình trưởng thành. Hãy truy cập chamsocmevabe.vn để tìm hiểu thêm những kiến thức bổ ích và cập nhật những thông tin mới nhất về chăm sóc sức khỏe gia đình.
